Šta se može očekivati od druge Trampove administracije u pogledu svemirske politike?

Mnogo puta izrečena misao da se u strateškom smislu politika Sjedinjenih Država ne menja u cilju očuvanja globalne super-sile dokazaće se i kada u januaru Donald Tramp ponovo položi zakletvu kao predsednik SAD: Očekuje se nastavak kontinuiteta u svim segmentima politike koji se odnose na razvoj svemirskih programa.

Trampovo imenovanje Ilona Maska, osnivača SpaceX-a za prvog čoveka Odeljenja za efikasnost vlade, mogao bi da ukaže na drugačiji pristup industrijskim i ljudskim aspektima svemirske politike.

Preporučujemo

Sve veća komercijalizacija projekata i usluga koje obezbeđuje NASA pod prvom Trampovom administracijom zapravo je rezultat politika pokrenutih tokom Obaminih godina. Promene, poput Trampovog uspostavljanja američkih Svemirskih snaga (US Space Force) i ponovnog uspostavljanja američke Svemirske komande (US Space Command) 2019. godine, bile su uglavnom birokratske i organizacione prirode. One nisu fundamentalno promenile vojne svemirske sposobnosti SAD, navodi UK Defence Journal.

Foto: STAFF SGT. ADAM SHANKS / UPI / Profimedia

SAD su nastavile višedecenijske projekte kao što su modernizacija GPS-a i razvoj sofisticiranih sistema za, između ostalog, identifikaciju, nadzor i praćenje objekata u svemiru – od satelita do ostataka svemirskih letelica i tela. Ovi sistemi uključuju visoko manevarske svemirske letelice, uključujući X-37B i satelite GSSAP i Silent Barker.

Čak i američki program Artemis za povratak ljudi na Mesec predstavlja kontinuitet grandiozne vizije prve Trampove administracije. Bajdenova administracija nije poništila ovaj program i unapredila je druge dugoročnije svemirske politike, kao što je prebacivanje više dužnosti praćenja svemira sa Pentagona na civilno Ministarstvo trgovine.

Ipak, postoje pitanja o tome koje promene ili neizvesnosti se mogu očekivati. Trampov stav prema programu Artemis, SpaceX-u i Ilonu Musku i istraživanju Marsa mogao bi dovesti do većeg finansiranja američkih programa koji bi vratili ljude u svemir.

Na međunarodnom planu, postoji neizvesnost da li će američka zabrana testiranja oružja koja mogu uništiti satelite opstati pod ovom Trampovom administracijom. Ovo se odnosi na dalji razvoj protiv-satelitskog oružja direktnog uspona kinetičke energije (Asat).

Foto: ZUMAPRESS.com / MEGA / The Mega Agency / Profimedia

Ni Obamina, ni prva Trampova, ni Bajdenova administracija nisu nadgledale testove Asata, koji često uključuju lansiranje projektila sa Zemlje kako bi se presreli i uništili satelit u orbiti. Tek je zabrana Asat testova koju je proglasila potpredsednica Haris 2022. godine efikasno formalizovala dugogodišnji pristup. Eventualno poništavanje zabrane moglo bi podrije međunarodni položaj SAD-a u razvoju međunarodnih normi i regulativa u svemiru, jer su se mnoge druge države složile sa moratorijumom.

Pravo pitanje će biti da li Trampova administracija može održati obnovljeni interes za američko svemirsko liderstvo koje prevazilazi vođenje u metrima i brojevima i teži da obezbedi dugoročnu viziju svemira zasnovanu na američkom liderstvu, a ne dominaciji.

Foto: Joshua Conti/Us Space / Zuma Press / Profimedia

Trenutni američki pristup, pronađen u inicijativama kao što su Artemis Accords, predstavlja značajan pomak od pristupa ranih 2000-ih koji je izbegavao multilateralne diskusije o normama i pravilima bilo kog tipa.

Međutim, Trampova sklonost vatrenoj retorici, spontanim najavama koje mogu biti oblikovane industrijskim interesima i pogledom Ilona Muska ka Marsu, kao i otuđenje američkih saveznika, lako bi mogle poremetiti ove napore, zaključuje se u tekstu koji je incijalno objavljen u magazinu The Conversation, a koji je preneo UK Defence Journal.

(Aero.rs)