Registracije aviona: Istorija, značenje i upotreba

Salinger Igor

Prva civilna vazduhoplovna registracija datira iz ranih 1920-ih godina, ubrzo nakon osnivanja Međunarodne organizacije za civilno vazduhoplovstvo (ICAO). Razvoj civilnog vazduhoplovstva i sve veći broj letelica stvorili su potrebu za sistemom identifikacije svakog aviona. Sa obzirom na to da su države širom sveta počele da stvaraju svoje vazduhoplovne registre, ICAO je uspostavio standardizovani sistem identifikacije. Kako je nastala avionska registracija, koja je funkcionalno slična registarskim oznakama automobila?

Preporučujemo

Foto: Shutterstock/Phung Quang Minh

Kako izgledaju avionske registracije?

Avionska registracija obično se sastoji od dva dela: prefiksa koji označava državu u kojoj je avion registrovan i jedinstvenog niza karaktera koji identifikuje konkretni avion unutar te države. Na primer, u Sjedinjenim Američkim Državama registracija aviona počinje sa slovom "N" (npr. N12345), dok u Nemačkoj počinje sa "D" (npr. D-ABCD).

Prefiksi su određeni prema međunarodnim dogovorima, a svaki prefiks je dodeljen konkretnoj državi. Na primer:

- "N" - Sjedinjene Američke Države

- "G" - Velika Britanija

- "F" - Francuska

- "YU" - Srbija

Posle prefiksa dolazi deo registracije specifičan za svaki avion. Taj deo može sadržati brojeve, slova ili kombinaciju oba. U nekim državama, poput Nemačke, registracija se može dalje kategorizovati u zavisnosti od vrste aviona (npr. jedrilice ili komercijalni avioni).

Kako se koriste avionske registracije?

Svaki avion mora imati vidljivo prikazanu registraciju na trupu ili repu letelice. Ovo je neophodno iz sigurnosnih razloga, ali i zbog administrativne kontrole. Registracija omogućava vlastima, aerodromima i operaterima da prate i identifikuju svaki avion u svom vazdušnom prostoru.

Pored vidljive registracije, svi avioni imaju registraciju u avionici, koja se koristi za identifikaciju tokom komunikacije s kontrolom letenja. Ova registracija je često povezana sa transponderom, koji emituje identifikacioni kod (squawk kod) u vazdušnom prostoru.

Foto: Wikipedia/IngenieroLoco

Kako se čitaju avionske registracije?

Kod čitanja avionskih registracija, obavezno je pridržavati se pravila fonetske abecede. Na primer, registracija "G-ABCD" bi se čitala kao "Golf-Alpha-Bravo-Charlie-Delta". Ova metoda komunikacije osigurava jasnu i preciznu razmenu informacija, posebno u uslovima loše vidljivosti ili buke.

Dodatne zanimljivosti o avionskim registracijama

• Personalizacija: Neke zemlje omogućavaju personalizaciju registracije. U SAD-u, vlasnici aviona mogu platiti dodatnu naknadu za specifičnu kombinaciju brojeva i slova, slično kao kod personalizovanih registarskih tablica na automobilima.
• Izmene registracije: Kada avion promeni vlasnika ili se preseli u drugu državu, registracija se menja u skladu sa pravilima nove države.
• Specifični kodovi: Neke registracije imaju specifične kodove koji nose dodatno značenje, kao što su "VIP" oznake ili oznake za državne i vladine avione.

Avionske registracije su ključni deo globalnog sistema civilnog vazduhoplovstva. Od skromnog početaka, razvile su se u složen sistem koji omogućava precizno praćenje i identifikaciju aviona širom sveta. Razumevanje ovih oznaka nije samo zanimljivo, već je i važno za svakog entuzijastu, pilota ili profesionalca u avijaciji.

Registracija aviona s prefiksom “G” (Velika Britanija) je među najstarijima u upotrebi. Prvi avion registrovan u UK imao je oznaku “G-EAAA”, a neki avioni i dalje koriste ove rane oznake, što daje posebnu istorijsku vrednost tim letelicama.

Foto: Shutterstock/Michael Derrer Fuchs

Skrivena registracija kod vojnih aviona

Vojni avioni često imaju svoje posebne sisteme identifikacije i mogu sakriti svoju civilnu registraciju u specifičnim operacijama. Iako vojni avioni tehnički imaju civilne registracije kada lete u civilnom vazdušnom prostoru, ove oznake se retko koriste javno.

“Ghost” avioni

Ponekad, u špijunskim misijama ili tajnim operacijama, avioni mogu koristiti privremene registracije ili čak lažne oznake kako bi prikrili svoje pravo poreklo. To je posebno interesantno u svetu avijacije jer stvara misteriozne situacije i neidentifikovane letove.

Foto: Shutterstock/Michael Derrer Fuchs

Rekordne prodaje aviona

Neke registracije aviona su postale poznate i prodavane za ogromne sume novca. Slično kao i kod luksuznih registarskih tablica za automobile, određene kombinacije slova i brojeva mogu imati visok status i biti veoma tražene među bogatim vlasnicima aviona. Na primer, registracije sa malo karaktera, poput “N1”, su izuzetno vredne.

Za ljubitelje aviona, praćenje različitih registracija može postati i zanimljiv hobi, omogućavajući im da istraže različite modele aviona i njihove putanje širom sveta.

(Aero.rs)