204. vazduhoplovna brigada: Čuvari neba nad Srbijom

Vojni aerodrom Pukovnik-pilot Milenko Pavlović, Batajnica. Vojna svečanost. Kao i svake godine, obeležen je dan 204. vazduhoplovne brigade, u znak sećanja na 2. decembar 1949. godine, kada je formiran 204 lovački avijacijski puk. Svečanost je održana dan ranije, u petak, jer je 2. decembar subota - neradan dan.

U istom stroju Vitezovi, Kurjaci sa Ušća, Rode i Pegazi.

Iza stroja izloženi vazduhoplovi bazirani na najvećem vojnom aerodromu u Srbiji: najnoviji Airbus C295MW, o kome smo više puta pisali;  školska Utva Lasta na kojoj budući piloti stiču svoje prve letačke veštine; pouzdani helikopter Mi-17V5 koga smo nebrojeno puta videli u humanitarnim misijama gde god je bilo potrebno; školsko-borbeni G-4 Super Galeb i naravno MiG-29, najsavremeniji i najpotentniji borbeni avion u srpskom vazduhoplovstvu, rezervisan samo za najbolje od najboljih - za pilote prve kategorije u vojnoj terminologiji.

U hangaru je i helikopter Gazela, koji ove godine proslavlja pola veka u službi jugoslovenskog i srpskog RViPVO. Nije malo, za vazduhoplov, štaviše, za svako poštovanje.

Iznad francuski elegantne "dame u godinama" (Gazela je francusko-britanski helikopter, proizvođen po licenci u SFRJ),  transparent sa natpisom 50 godina službe, siluetom helikoptera i amblemima Pegaza i 204. vazduhoplovne brigade

Gosti, čestitke, nagrade, eskadrile i bataljoni

Komandant 204. brigade pukovnik Milan Elenkov (postavljen na tu dužnost u aprilu ove godine) dočekao je komandanta Ratnog vazduhoplovstva i protivvazduhoplovne odbrane general-potpukovnika Duška Žarkovića, kao i delegacije komande RViPVO, Vojske Srbije, predstavnike SPC, lokalne samouprave, nekadašnje pripadnike i porodice poginulih, kao i mnogobroje prijatelje jedinice.

Sumiraju se rezultati u godini koja je na izmaku. Uručena su priznanja i zahvalnice najboljim pilotima i mehaničarima u znak sećanja na majora Zorana Radosavljevića, još jednog pilota koji je sa Batajnice odleteo u večnost i slavu 1999. godine. Polažu se venci na spomenik "Niko nije rekao neću".

Sve je, zapravo, samo sastavni deo života u uniformi pripadnika RViPVO. Tek deo dana je svečanost. A onda slede uobičajeni zadaci kojima se svakog dana bave piloti i mehaničari, pripadnici 204. vazduhoplovne brigade. I to čine bez obzira na to da li su pripadnici 138. transportne avijacijske eskadrile Rode, 252. školsko-trenažne avijacijska eskadrila Kurjaci sa Ušća, 890. mešovite helikopterska eskadrile Pegazi ili verovatno najčuvenije od svih, 101. lovačke avijacijaske eskadrile Vitezovi.

Često ih zabilazi pažnja javnosti, ali moćni i gromoglasni avioni i helikopteri bez njih ne bi mogli ni da polete: na vojnom aerodromu Pukovnik-pilot Milenko Pavlović nalaze se i pripadnici 177 artiljerijsko-raketnog diviziona, 17. bataljona za obezbeđenje aerodroma i pripadnici 24. vazduhoplovno-tehničkog bataljona.

Pripadnici ovih jedinica, jednako stručni i posvećeni u svojim poslovima kao njihove kolege za komandama vazduhoplova,  pružaju podršku na zemlji u najrazličitijim aktivnosti, od točenja goriva, održavanja aviona i helikoptera preko obezbeđivanja aerodroma i letenja - bilo od ptica, životinja ili nezvanih posetila do pripremanja hrane i prevoza ljudstva, da pomene bar neke.

Od aviona Messerschmitt i Hurricane do MiG-29

Današnja 204. vbr nastala je 15. novembra 2006. godine, kada je integracijom svih jedinica RV i PVO koje su bazirale na aerodromu Batajnica - formirana 204. avijacijska baza, koja je posle interne reorganizacije 2011. dobila naziv 204. vazduhoplovna brigada.

U sastav brigade tada je ušla 177. vazduhoplovna baza, 204. lovački avijacijski puk, 252. lovačko-bombarderska avijacijske eskadrila iz 98. lbap, 677. transportna avijacijska eskadrila, 890. mešovita helikopterska eskadrila i jedno odeljenje 353. izviđačke avijacijske eskadrile.

Ova vazduhoplovna brigada nastavlja tradiciju slavnog 6. lovačkog puka, koji je herojski branio Beograd od napada nacističkih snaga iz vazduha 1941. godine.

Šesti lovački puk bio je sastavljen od 32. vazduhoplovne grupe (tri eskadrile koje su u aprilskom ratu dejstvovale sa ratnog letišta Prnjavor kod manastira Krušedol u Sremu)  i od 51. vazduhoplovne grupe (tri eskadrile koje su dejstvovale sa letišta u Zemunu).

Piloti ovog puka su tokom aprilskog rata uspeli da obore više od 40 aviona Lufwaffe (u zavisnosti od izvora - od 42 do 48, dok je sudbina 10 nemačkih letelica ostala nepoznata).

Prema nemačkim izvorima svaki deseti avion se u svoju bazu vratio sa manjim ili većim oštećenjima kao posledica dejstva jugoslovenskih pilota i PVO.

Deset pilota Šestog puka i jedan pilot Drugog puka položili su svoje živote u borbi protiv 120 nacističkih lovaca i 234 bombardera, tokom operacije Strafgereicht (u domaćim izvorima poznata pod nazivom kazna ili odmazda) koja se odvijala pod direktnom komandom general-pukovnika Aleksandera fon Lera.

Prvog dana aprilskog rata poginuli su piloti Šestog puka Miloš Žunić, Karlo Štrbenk, Dobrica Novaković, Dušan Borčić i Živica Mitrović (2. lovački puk). Dan kasnije, živote su položili Miho Klavora, Vladimir Gorup, Branislav Todorović, Jovan Kapešić, Milivoje Bošković i Milutin Petrov. 

Istorijat aerodroma 

Gradnja aerodroma u Batajnici (koji od juna 2019. nosi ime ratnog komandanta 204. lovačkog avijacijskog puka koji je dao svoj život u odbrani otadžbine 4. maja 1999. nad Valjevom) trajala je četiri godine: od 1947 do 1951. 

Osnovna namena ovog aerodroma bila je baziranje jedinica koje bi uzele učešće u neposrednoj odbrani Beograda od agresije iz vazduha. Tokom agresije NATO zemalja na SR Jugoslaviju aerodrom je napadnut 25. puta i pretrpeo je teška oštećenja.

Danas je na samom aerodromu situacija mnogo bolja: SMATSA je izgradila je novi, savremeni toranj za civilnu i vojnu upotrebu, napravljeni su novi hangari za čuvanje letelica, piste su rekonstruisane, a pre nekoliko godina je urađena kompletna rekonstrukcija sistema svetlosne signalizacije.

Do skoro je aerodrom Pukovnik-pilot Milenko Pavlović bio jedini aerodrom sa dve betonske piste u našoj zemlji.

(Aero.rs)