Convair 880: Prvi putnički avion brži od zvuka, mnogo pre Konkorda i TU-144

Foto: Wikimedia/Flickr/SDASM Archives Convair 880:

Convair 880 je jedan od najzanimljivijih i najbržih putničkih aviona 1960-ih godina. Razvijen od strane kompanije Convair, ovaj avion je bio pokušaj da se nadmaši konkurencija poput Boeinga 707 i Douglasa DC-8, koji su dominirali tržištem dugolinijskih aviona.

Preporučujemo

Razvoj i karakteristike

Convair 880 je bio projektovan kao brz putnički avion manjih dimenzija, sa ciljem da postane izbor avio-kompanija koje su želele efikasniji prevoz putnika na kraćim i srednjim relacijama. Avion je mogao da preveze od 88 do 110 putnika (zavisno od konfiguracije) i bio je poznat po svojoj osobini da leti blizu ili čak malo iznad brzine  zvuka.

Avion je bio opremljen sa četiri motora General Electric CJ-805-3, koji su mu omogućavali da postigne brzinu od Mach 0.89, što ga je činilo jednim od najbržih komercijalnih aviona svog vremena.

CJ-805-3B je bio turbofan verzija J79 motora, optimizovan za komercijalnu upotrebu, pružajući kombinaciju velike brzine i relativno niske potrošnje goriva za to vreme.

Ovi motori su bili derivat vojnih motora J79, koji su se koristili na borbenim avionima kao što je F-104 Starfighter, McDonnell Douglas F-4 Phantom II, Convair B-58 Hustler i Grumman A-5 Vigilante.

Svaki motor imao je potisak od 52,9kN (11,400 lbf), a Convair 880 je imao četiri takva motora. Ovi motori su mu omogućavali da postigne svoju maksimalnu brzinu od 990km/h (615mph), što ga je činilo jednim od najbržih putničkih aviona tog vremena.

Pored toga, Convair 880 je imao tanko i elegantno krilo koje je dodatno doprinosilo njegovoj brzini i aerodinamičkim karakteristikama.

Convair 880 je bio putnički mlaznjak poznat po svojim performansama. Evo nekih od njegovih ključnih tehničkih karakteristika:

• Dimenzije:

  - Dužina: 39,42m (129ft 5in)

  - Raspon krila: 36,58m (120ft 0 in)

  - Visina: 11,43m (37ft 6in)

• Težina:

  - Prazna težina: 43.090kg (95,000lb)

  - Maksimalna težina pri poletanju (MTOW): 98.000kg (215,000lb)

• Kapacitet:

  - Broj putnika: 88-110 (u zavisnosti od konfiguracije)

  - Zapremina prtljažnog prostora: 101,4m³

• Performanse:

  - Maksimalna brzina: 990km/h (615mph)

  - Krstareća brzina: 970km/h (Mach 0.89)

  - Domet: 4.446 km (2,400nmi)

  - Maksimalni dolet: 5.250km (2,835nmi) sa dodatnim rezervoarima

  - Maksimalna visina leta: 12.800m (42,000ft)

• Pogon:

  - Broj motora: 4

  - Tip motora: General Electric CJ-805-3B turbofan

  - Potisak po motoru: 52,9kN (11,400lbf)

Convair 880 bio je prepoznatljiv po relativno uskoj i kratkoj kabini, što mu je omogućilo postizanje većih brzina u poređenju sa konkurentskim modelima. Međutim, ovaj dizajn je imao i svoje mane, kao što su veća potrošnja goriva i manji putnički kapacitet, što ga je činilo manje ekonomski isplativim za avio-kompanije.

Foto: Wikimedia/Flickr/SDASM Archives Convair 880

Prvi let i probijanje zvučne barijere

Prvi let Convair 880 dogodio se 27. januara 1959. godine, posle čega je ubrzo postao poznat po svojoj brzini. Iako zvanično nije dizajniran da probija zvučnu barijeru na rutinskim letovima, u specifičnim uslovima i tokom probnih letova, Convair 880 je uspeo da pređe brzinu zvuka. Ovaj uspeh pokazao je snagu i kapacitet aviona, koji je u tom trenutku bio najbrži komercijalni avion na tržištu.

Iako je mogao dostići brzinu zvuka, letenje na ovim brzinama nije bilo standardna praksa u komercijalnim operacijama, jer bi to zahtevalo značajnu potrošnju goriva i stres na strukturu aviona.

Najveći korisnici

Najveći korisnici Convair 880 bili su američke avio-kompanije poput Delta Air Lines i TWA (Trans World Airlines), koje su avion koristile na domaćim i međunarodnim linijama. Delta je bila prvi komercijalni operater ovog aviona, a TWA je imala najveću flotu Convair 880 sa ukupno 27 aviona.

Iako je avion bio impresivan u pogledu brzine, njegova visoka potrošnja goriva i relativno mali kapacitet putnika činili su ga manje isplativim u poređenju s konkurentima. Ukupno je proizvedeno samo 65 jedinica ovog modela.

Foto: Wikimedia/Flickr/SDASM Archives Convair 880

Zanimljive činjenice

- Elvis Presley je posedovao privatni Convair 880, koji je nazvao "Lisa Marie" po svojoj ćerki. Ovaj avion je preuređen i korišćen kao luksuzni privatni avion, a danas je izložen u Gracelandu.

- Convair 880 je bio poznat po brzini koja je omogućavala skraćenje vremena leta, ali to nije bilo dovoljno da bi postao finansijski uspešan na duge staze.

Zaključak

Iako Convair 880 nije ostvario komercijalni uspeh kakav je proizvođač očekivao, ostavio je značajan trag u istoriji avijacije kao jedan od najbržih komercijalnih aviona svog vremena. Njegova brzina i dizajn ostaju deo legende o jednom od najambicioznijih projekata kompanije Convair, dok njegovo nasleđe živi kroz entuzijaste i avijacijske muzeje koji ga se sećaju kao pionira u svetu mlaznog vazdušnog avio prevoza.

(Aero.rs)