Vreme čitanja: oko 6 min.
Američki napad na Hute u Jemenu: Da li je prvi put upotrebljena bomba za penetraciju GBU-57 od 12 tona
Vreme čitanja: oko 6 min.
Slanje dva bombardera B-2 Spirit preko skoro cele planete veoma je nedvosmislena poruka
U napadima na ciljeve Huta u Jemenu u četvrtak, američke oružane snage upotrebile su strategijske stelt bombardiere Northrop B-2 Spirit - barem koliko je poznato javnosti - prvi put posle dužeg vremenskog perioda i prvi put protiv ciljeva u Jemenu.
Upotreba B-2 Spirit, najskupljeg aviona na svetu sa cenom od oko dve milijarde dolara po komadu, sama po sebi snažna je i vojna i politička poruka, čini se ne samo hutskim pobunjenicima koji već mesecima napadaju brodove na Bliskom istoku, već i Teheranu, koga SAD smatraju glavnim sponzorom Huta.
Prema dostupnim informacijama, Northrop B-2 poslednji put borbeno je upotrebljen 2017. godine protiv ciljeva ISIS u Libiji, a pre toga u Iraku. Ovaj avion smanjene uočljivosti - prvenstveno radarske, ali i u vizuelnom i IC spektru, pa čak i smanjene čujnosti - u naoružanju američkog ratnog vazduhoplovstva je od 1997. godine: “vatreno krštenje” imao je u proleće 1999. godine u operaciji Allied Force, odnosno napadima NATO snaga na Saveznu Republiku Jugoslaviju, a zatim je korišćen i u Iraku i Afganistanu.
Agencije prenose da napad “predstavlja veliku eskalaciju u američkom odgovoru na napade pobunjenika na pomorske rute na Bliskom istoku i deluje kao upozorenje Iranu”. U saopštenju koje je Pentagon izdao posle napada, analitičari na Zapadu vide ne samo jasne poruke, već i indikaciju - za koju za sada nema potvrde - da je po prvi put upotrebljena bomba GBU-57 mase preko 12 tona za penetraciju utvrđenih meta, tzv. MOP (Massive Ordnance Penetrator).
“Američke oružane snage, uključujući bombardere B-2 američkog vazduhoplovstva, izvele su precizne udare na pet ojačanih podzemnih lokacija za skladištenje oružja u područjima pod kontrolom Huta u Jemenu. Američke snage su ciljale nekoliko podzemnih objekata Huta u kojima su se nalazile različite komponente oružja, koje su Hutima služile za napade na civilne i vojne brodove širom regiona. Ovo je bila jedinstvena demonstracija sposobnosti Sjedinjenih Država da ciljaju objekte koje naši protivnici pokušavaju da sakriju, bez obzira koliko duboko pod zemljom, ojačani ili utvrđeni. Upotreba stelt bombardera B-2 Spirit američkog vazduhoplovstva sa dugim dometom pokazuje globalne udarne sposobnosti SAD da preduzme akciju protiv ovih ciljeva kad god je potrebno, bilo gde i u bilo koje vreme,” naveo je Pentagon u saopštenju posle napada.
Opis ciljeva koje navodi Pentagon veoma je indikativan, smatra u autorskom tekstu Tajler Rogovej, urednik portala The War Zone: “Ojačane podzemne lokacije za skladištenje oružja” i “sposobnost Sjedinjenih Država da cilja objekte koje protivnici pokušavaju da sakriju, bez obzira koliko duboko pod zemljom, ojačani ili utvrđeni”, ukazuje na sposobnost B-2 da izvodi jedinstvene penetrirajuće udare na bunkere, prvenstveno zahvaljujući njegovoj sposobnosti da nosi GBU-57. Iako nije jasno da li je ovo oružje korišćeno, to je svakako moguće iz nekoliko razloga, i to je zapravo sve što je važno u vezi ovog napada, smatra Rogovej.
MOP, težak preko 12 tona, može nositi jedino B-2. Tokom testiranja bombe, izbacivana je i iz B-52, ali nema potvrde da je ovaj avion u operativnoj upotrebi naoružan sa GBU-57. Svaki stelt bombarder može poneti dve ovakve bombe. To je vrlo specijalizovano naoružanje, dostupno u relativno malom broju. MOP je u stanju da prodre dublje od bilo koje druge konvencionalne bombe na svetu i specifično je dizajnirana i više puta unapređivana kako bi gađala duboko ukopane ciljeve od strateške vrednosti - upravo onakve kakvi se nalaze u Iranu.
Ovi ciljevi najčešće su centri za komandovanje, skladišta i lansirni objekti za rakete, kao i tuneli za skladištenje aviona, ukopani u planine. Glavni ciljevi MOP bili bi izuzetno ojačane lokacije povezane sa iranskim nuklearnim programom, navodi The War Zone. Huti takođe imaju lokacije od visokog značaja ukopane u planine. Iako one nisu ni približno toliko sofisticirane kao one u Iranu, i udari u slabe tačke i ulaze mogli bi naneti značajna oštećenja, pravo uništenje verovatno bi zahtevalo posebne penetracione sposobnosti MOP bombi.
Čak iako ciljevi u ovom slučaju taktički nisu zahtevali upotrebu GBU-57, demonstracija njegovih sposobnosti — ako je zaista korišćen — mogla je biti strateška odluka u svrhu slanja poruke, smatra Rogovej.
Udar se dogodio baš u trenutku kada tenzije između Izraela i Irana dostižu “tačku ključanja”, a svet iščekuje ono što po svim indikacijama deluje kao veći udar Izraela direktno na Iran.
B-2 Spirit takođe ima sposobnost nošenja preciznih JDAM (Joint Direct Aviation Munition) bombi sa penetracionim bojevim glavama od 2.000 funti (910 kg) BLU-109, kao i GBU-28B bunker buster bombe od 5.000 funti. Ova druga bomba je mnogo ređa i nije poznato da li je trenutno u upotrebi Spirit bombardera.
Jedan od kreativnih načina upotrebe manjih penetracionih bombi - zahvaljujući preciznom navođenju - je da bomba gađa krater koji je “prokopala” prethodna i tako u teoriji u nedogled, čime se postiže kumulativni efekat duboke penetracije ojačanih ciljeva.
GBU-57 masivna penetraciona bomba (MOP - Massive Ordnance Penetrator) je GPS-navođeno oružje za udare koje prodire u zemlju, namenjeno za upotrebu protiv tvrdih i duboko ukopkanih ciljeva. Ukupne je mase 12.304 kg, od toga eksplozivno punjenje čini mešavina dve vrste eksploziva: 2.080 kg AFX-757 i 341 kg PBXN-114. Prema objavljenim podacima, može da probije do 200 stopa (60 metara) utvrđenog materijala.
Razvijena je i testirana kroz partnerstvo između američkog ratnog vazduhoplovstva (USAF) i Odbrambene agencije za smanjenje pretnji (Defense Threat Reduction Agency) 2004. godine, a trenutno je za program zadužena Komanda vazduhoplovstva za globalne udare (Air Force Global Strike Command - AFGSC), navodi Air&Space Forces, glasilo američkih vazduhoplovnih i svemirskih snaga.
Testiranja su sprovedena od 2008. do 2010. godine, kada je program prešao u nadležnost USAF-a. B-2 je uspešno testirao GBU-57 u 2014, 2015. i 2016. godini.
Informacije o MOP bombi relativno su retke i po pravilu dolaze veoma selektivno, čak i u SAD koja je poznata po transparentnosti vojnih nabavki od novca poreskih obveznika. Poznato je da je USAF u septembru 2011. preuzelo 20 bombi za B-2 Spirit, a da je Kongres u februaru naredne godine odobrio 81,6 miliona dolara za dalji razvoj i unapređenje ovog oružja. Postoji izveštaj iz 2013. godine koji navodi da je razvoj bio uspešan, a testiranje integracije sa B-2 počelo je te godine.
USAF je sklopio ugovor u vrednosti od 20,9 miliona dolara u fiskalnoj 2018. godini za nabavku nepoznatog broja dodatnih GBU-57, s isporukom do jula 2020. godine. Nisu tražena sredstva za fiskalne godine 2020-2021, navodi Air&Space Forces Magazine.
Verovatno će proći neko vreme pre nego što dobijemo zvaničnu potvrdu da li su u napadima na Hute korišćene GBU-57 MOP bombe ili nisu. Sama činjecina da su mogle da budu korišćene, verovatno je jedako važna kao i ono što su bombe - ma koje oznake bile konkretno - pogodile.
Slanje dva B-2 Spirit preko skoro cele planete - poleteli su iz baze Vjatman u Mizuriju a sleteli prema dostupnim podacima na ostrvo Dijego Garisija u Indijskom okeanu - veoma je nedvosmislena poruka i to se “vidi iz aviona” - bio taj avion vidljiv za protivnika ili ne.
(Aero.rs)
Povezane vesti
Teheran upozorava Zalivske zemlje: Ako pomognete Izraelu, uslediće naša reakcija
Posle najnovijih sukoba, počela evakuacija državljana Velike Britanije i Kanade iz Libana
Prvi put u istoriji američkog vazduhoplovstva: Žena mornarički pilot oborila dron Hutima
Pad helikoptera predsednika Irana Raisija: Juče saopšten uzrok nesreće, danas pokrenuta istraga udesa
Video: Srpski leteći vatrogasci: Više od dva miliona litara vode izbacili na požare za manje od mesec i po
Aero Telegraf zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.
